یکی از ابزار های مهم کسب درآمد برای دولت، اخذ مالیات وکلا از وکیلان داخل کشور می باشد. همانطور که میدانید مالیات توسط مردم به عنوان یک هزینه اجتماعی، برای استفاده از خدمات و امکانات در کشور پرداخته می شود. مالیات از همه اصناف در جامعه اخذ می شود. یکی از اصنافی که می بایست مالیات پرداخت کنند، وکلای جامعه هستند.
فرار مالیاتی در بازارهای حجیم کشور از جمله بازار خدمات حقوقی ابعاد وسیعی دارد. در شرایط کنونی کشور، وجود خلاء های قانونی سبب فرار مالیاتی وکلا شده است. زمان توافق وکیل با موکل، وکالتنامه و قرارداد خصوصی وکالت تنظیم میشود که در این قرارداد، رقم و شیوه پرداخت حق‌الوکاله ذکر میشود که متاسفانه برخی وکلا رقم صحیح حق‌الوکاله را ابراز نمی‌کنند. برخی از وکلا رابطه مالی با مسئول ابطال تمبر ایجاد کرده و در پایان سال مالیاتی، مالیات کمتری پرداخت می‌کنند. همین امر باعث شده تا بحث مالیات وکلا کمی دردسرساز شود اما با استفاده از سامانه ثنا بخشی از مشکلات برطرف شده‌اند ولی هنوز در برخی شهرها از فرآیند سنتی استفاده میشود که گاهی افراد را دچار مشکل میکند.
مالیات وکلا چیست و چگونه حساب می شود ؟
وکلا نیز طبق ردیف ۵ بند ( ب ) ماده ۹۶ قانون مالیات های مستقیم، می بایست تمامی درآمد ها و هزینه های خود را ثبت کرده و اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان تعیین شده به سازمان امور مالیات تحویل دهند.
اگر وکلا چنین قانونی را رعایت نکنند، مکلف هستند که جریمه ای به میزان ۲۰ درصد مالیات را به عنوان مالیات علی الراس به سازمان امور مالیات بپردازند.
ضرورت پیگیری مالیات وکلا برای چیست؟
این روزها خبرهای زیادی در خصوص پیگیری دولت جهت پرداخت مالیات وکلا می‌شنویم. میزان کل مالیات وصول شده ایران در سال ۲۰۱۸، نُه هزار میلیارد تومان بوده است که می‌توان این رقم را معادل میزان مالیات بر درآمد مشاغل، با حساب درصد مالیات وکلا، در نظر گرفت. با توجه به عدد تولید ناخالص داخلی که حدودا ۵۴۲۴۰۰۰ میلیارد تومان بوده است، این نسبت به ۰.۱۶ درصد می رسد؛ که در مقایسه با یک اقتصاد پیشرفته رقمی ناچیز است. فرار مالیاتی در بازارهای حجیم کشور از جمله بازار خدمات پزشکی، بازار خدمات آموزشی، بازار خدمات حقوقی و … ابعاد وسیعی دارد.
در کنار مشاغلی همچون پزشکی، وکلا نیز می‌توانند نقش پررنگی در عرصه پرداخت مالیات ایفا کنند؛ حال آن‌که در شرایط فعلی، وجود خلاء های قانونی باعث میشود تا برخی از وکلای ثروتمند بتوانند از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کرده و حقوق بیت‌‌المال و حق بسیاری از وکلای جوان را پایمال کنند. در ادامه ضمن آسیب‌شناسی از فرآیند اخذ مالیات از وکلا، راهکارهایی برای مقابله با فرار مالیاتی برخی از آن‌ها ارائه شده است.
اظهارنامه مالیاتی مالیات وکلا چگونه انجام می شود ؟
چنانچه وکلا بر اساس مقررات و قوانین مربوطه، در زمان معین اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه دهند،
ضرورت پیگیری مالیات وکلا برای چیست؟
بنا بر ماده ۱۰۱ قانون مالیات های مستقیم مشمول معافیت های مالیاتی می شوند و مطابق ماده ۱۳۱ قانون مالیات های مستقیم در برابر مازاد آن نرخ ها مالیات پرداخت می کنند. به علاوه مطابق ماده ۱۹۳ قانون مالیات های مستقیم، چنانچه اظهارنامه توسط سازمان امور مالیاتی پذیرفته نشود، برابر ۱۰ درصد مالیات باید پرداخته شود.
چنانچه ابهامات و سوالاتی در رابطه مالیات وکلا دارید، از مشاورین مجرب مالیات مدیا مشاوره مالیاتی بگیرید. مجموعه مالیات مدیا، شامل متخصصان و مشاورین خبره در زمینه مالیات می باشد که همواره آماده پاسخگویی به مشکلات و سوالات مالیاتی شما هستند.
کم اظهاری در پرداخت مالیات توسط وکلا
همانطور که اول مطلب گفته شد، در هنگام توافق وکیل با موکل، علاوه بر وکالتنامه، قراردادی تحت عنوان «قرارداد خصوصی وکالت» نیز تنظیم میشود که ناظر بر توافقات مالی مابین طرفین است. رقم حق الوکاله توافقی، مراحل و شیوه پرداخت در ذیل این قرارداد به امضا طرفین می‌رسد. مطابق با ماده دو «آئین نامه تعرفه حق الوکاله، حق المشاوره و هزینه سفر وکلای دادگستری و وکلای موضوع ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران»، درج عبارت «طبق تعرفه» در وکالت نامه و اخذ مبلغی اضافه بر تعرفه از موکل جرم تلقی شده است. اما در یک پدیده شایع برخی وکلا از ابراز صریح رقم حق الوکاله در وکالتنامه خودداری نموده و از عباراتی نظیر «مطابق با تعرفه» استفاده می‌کنند. درحالی که مطابق با ماده مذکور، ذکر ارقام مازاد بر تعرفه اجباری است.
خلاهای موجود در فرآیندهای سنتی و سامانه‌ای انسان محور بودن فرآیندها باعث افزایش احتمال بروز خطاهای سهوی یا عمدی میشود. در قسمتی از روش‌های قانون گریزی، وکلا بدون طی کردن فرآیند ابطال تمبر و الصاق به وکالتنامه، دادخواست را به مجتمع قضایی ارسال کرده و تا زمانی که منشی دادگاه و یا قاضی در این خصوص اشکالی وارد نکرده باشد، برای ابطال تمبر اقدام نمی‌کنند. بعضی از وکلا از طریق ایجاد رابطه مالی با مسئول ابطال تمبر، تمبری با ارزش کمتر ابطال کرده و در پایان سال مالیاتی نیز مالیات کمتری پرداخت می‌کنند. گاهی اوقات برخی از وکلا اقدام به خرید تمبر و تهیه مهر «باطل شد» نموده و بدون پرداخت مبلغی به خزانه دولتی، تمبر را به دادخواست الصاق کرده و به دادگاه می‌روند. با سپردن این وظایف به نرم افزار محاسبه مالیات وکلا، بخشی از مشکلات از قبیل فرمول محاسبه مالیات وکلا رفع شده است؛ اما هنوز در برخی شهرها این فرآیند به شیوه سنتی انجام میشود.
در فرآیند سامانه‌ای هنگامی که وکیل در ادامه ثبت یک دادخواست تصویر وکالتنامه خود را به پیوست درج کند، مبلغ تمبر ابطالی به صورت سیستمی محاسبه میشود و وکیل اجازه وارد کردن مبلغی کمتر از مبلغ محاسبه شده را ندارد. اما مبنای محاسبه آن، همان تعرفه‌های حداقلی است. اشکال دیگری که فرآیند سامانه‌ای ابطال تمبر دارد، خوداظهاری و عدم وجود نظارت بر قرارداد خصوصی وکالت است. بدین ترتیب سامانه ثنا توفیقی در رفع مشکل خوداظهاری نداشته است.
گره زدن فرصت‌های آینده به رفتار فعلی وکیل در این راهکار، پس از اتمام روند دادرسی پرونده و صدور رأی، موکل با مراجعه به سامانه‌ای، فرم نظرسنجی را پر کرده و به سوالاتی در خصوص ارقام پرداختی پاسخ می‌دهد که این رقم با حق الوکاله قید شده در قرارداد مقایسه و میزان اختلاف محاسبه خواهد شد. پس از جمع آوری اطلاعات، وکلا از لحاظ درصد امکان فرار مالیاتی، رتبه بندی خواهند شد و در سه ناحیه قرمز، زرد و سبز تقسیم بندی شده که افراد رتبه بندی شده در ناحیه قرمز تحت حسابرسی ویژه سازمان امور مالیاتی قرار خواهند گرفت و برای افرادی که در دسته‌های زرد و سبز قرار می‌گیرند؛ پیام‌های هشدار ارسال خواهد شد و تهدید به پیگرد قضایی می‌شوند. همچنین می‌توان با محاسبه تعداد پرونده‌ها و موضوعات آن‌ها که در کارپوشه افراد موجود است، حدود درآمد و سپس مالیات وکلا را محاسبه کرد. سپس ضمن مقایسه با میزان مالیات پرداختی وی در همان سال، اگر تفاوت قابل ملاحظه‌ای پدیدار شد، به وکیل هشدار داده میشود تا رفتار مالیاتی خود را تصحیح کند.
چه زمانی مالیات وکلا علی الراس می شود ؟
- زمانی که دفاتر کل، دفتر روزنامه و درآمد هزینه رد شود.
- زمانی که ترازنامه یا صورت های سود و زیان به سازمان امور مالیات تسلیم نشود.
- وقتی که فرد مشمول مالیات درآمدی که کتمان شده است را به اداره دارایی بپردازد.
- وقتی مودی مالیات از دادن اسناد و مدارک در موعد معین به اداره دارایی خودداری کند.
- چنانچه مدارک و اسنادی که به اداره مالیات داده شده مورد تایید و بررسی این اداره نباشد، به دلیل این که وکلا حدس میزنند که انصاف در دریافت مالیات از ایشان وجود ندارد و ممکن است مورد تبعیض قرار بگیرند، معمولا حقیقت درآمد خود را مشخص نمی کنند.
وکلا در رابطه با مالیات چه وظایفی دارند ؟
وکلا می بایست در وکالت نامه های خود درآمدی که از حق الوکاله به دست می آورند را درج کنند. سپس به میزان ۵ درصد از این حق الزحمه را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
اتصال تمبر در مالیات شامل موارد زیر می باشد :
- به میزان ۵ درصد از حق الوکاله هر مرحله برای دعاوی مالی در نظر بگیرند.
- بر اساس مواد ماده ۱۳۱ در دعاوی کیفری در نظر بگیرند.
- در دعاوی اختلافات مالی تعرفه معینی ایجاد نشده است.
- به میزان ۵ درصد از حداقل حق الوکاله تعیین شده در دعاوی غیر مالی باید در نظر گرفته شود.
- دعاوی که برای اختلافات مالیاتی و عوارض شهرداری در نظر گرفته می شود که انواع درصد مالیات وکلا شامل موارد زیر است.
- به میزان ۵ درصد برای سقف یک میلیون تومان
- به میزان ۴ درصد برای سقف سه میلیون تومان
- به میزان ۳ درصد و ۵ درصد برای بیشتر از سه میلیون تومان
درآمد وکلای مشمول مالیات و محاسبه مالیات وکلا چگونه تعیین می شود ؟
فرمول محاسبه مالیات وکلا به صورت زیر محاسبه می شود:
- سالانه درآمد = حق المشاوره + حق الوکاله ( ۲۰ درصد × ابطالی تمبر )
- مالیات مشمول درآمد = درآمد سالانه × ۵۵ درصد ( ضریب مالیاتی وکلا )
- مالیات مشمول مانده = مالیات مشمول درآمد – م.م.ق ۱۰۱ ماده معافیت مالیاتی سالانه
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان
در تاریخ ۹۸/۷/۲۱، دولت مکلف به ایجاد زیرساخت‌هایی برای اجرای قانون «پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» ظرف مدت ۱۵ ماه شد. پس از ثبت نام در این سامانه، به هر مودی یک کارپوشه اختصاص مییابد و کلیه تعاملات مابین سازمان امور مالیاتی و مودی از طریق همین کارپوشه صورت میگیرد. با اتصال دستگاههای پوز و درگاه های پرداخت الکترونیک مختص مودی به حساب سامانه مودیان، تمامی دریافتیهای فرد در کارپوشه شخصی وی ثبت شده و سازمان امور مالیاتی به این اطلاعات دسترسی خواهد داشت. مودی نیز بابت تمامی مبالغی که دریافت میکند باید صورت حسابی را که از طریق سامانه مذکور صادر شده است به مشتری تحویل بدهد. در صورت راه اندازی این سامانه و برقراری اتصال با سامانه ثبت قرارداد الکترونیک، بخشی از مشکلات عدم شفافیت بازار خدمات حقوقی رفع خواهد شد.
معرفی کامل سامانه مالیاتی وکلای دادگستری
از جمله صاحبان مشاغل که هر ساله ملزم به ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات مربوطه می‌باشند، وکلا هستند؛ هر دو گروه وکلای دادگستری و وکلای مرکز وکلای قوه قضاییه، ملزم بوده تا با توجه به میزان تمبرهای مالیاتی زده شده در دفترچه مالیاتی یا درج شده در سیستم الکترونیک قوه قضاییه، میزان درآمد سالیانه خود را مشخص نموده و درصدی از این درآمد را تحت عنوان مالیات، به دولت بپردازند.
با تصویب قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه‌‌های مودیان، در سال ۹۸، وکلا ملزم شده تا برای نصب دستگاه کارتخوان در دفاتر خود، اقدام نمایند. اما، بر اساس اعلام مسئولین کانون وکلای دادگستری، سامانه مالیاتی وکلای دادگستری به آدرس tax.pgpal.ir ، جایگزین سامانه مودیان مذکور در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان گردیده و وکلایی که در این سامانه، ثبت نام نموده و اقدام به صدور صورت حساب الکترونیک از طریق آن نمایند، الزامی برای دریافت دستگاه پوز نخواهند داشت. همچنین، این گروه از وکلا، مشمول جریمه‌های مالیاتی مقرر در قانون پایانه‌های فروشگاهی نمی‌گردند.
برای پیشبرد روند اخذ مالیات وکلا چه اقداماتی انجام می شود ؟
یکی از اقداماتی که برای صحیح صورت گرفتن نحوه پرداخت مالیات وکلا و حل مشکلات این نوع از مالیات صورت می گیرد، اجباری کردن روند سامانه ای و اقدام اصلاحات ضروری در سامانه است. برای رفع مشکلات سامانه، تغییری باید در سامانه ثنا صورت بگیرد که هم مبلغ تمبر ابطالی از میزان حق الوکاله محاسبه شود و هم حداقل رقم ها بر اساس تعرفه حساب شود و به میزان کم تر از تعرفه مقرر اجازه پرداخت نداشته باشد.
به علاوه ابزاری باید به وجود بیاید که بتوان به قرارداد های خصوصی دسترسی داشت. بنابراین این سامانه به خوبی می تواند برای رسیدیگی به قرارداد های وکلا دسترسی داشته باشد. برای رسیدن به این هدف، باید گزینه تنظیم قرارداد خصوصی در این سامانه ایجاد شود که بعد از تایید وکالت موکل و امضای قرارداد مابین وکیل و موکل در سامانه ثنا، کد یکتا بگیرد. به این ترتیب وکیل در هنگام ایجاد دادخواست باید کد یکتای خود را ضمیمه پرونده کند. سیستم مالیاتی به وسیله این کد، مفاد قرارداد را وارسی می کند و در جریان میزان حق الوکاله قرار می گیرد.
علاوه بر این سازمان مالیات می بایست از طریق قوه قضائیه به قرارداد های وکالت دسترسی داشته باشد تا در مورد تمامی فعالیت های مابین وکیل و موکل اطلاعات کافی داشته باشد.
یکی دیگر از اقدامات بهبود جریان مالیات وکلا پیوند فرصت های آینده به رفتار فعلی وکیل است. در این روش بعد تمام شدن فرآیند دادخواهی و صادر شدن رای توسط قاضی، موکل به سامانه مراجعه می کند و فرم نظرسنجی را تکمیل می کند. بنابراین به سوالاتی در مورد پرداخت های انجام شده جواب می دهد تا مطابق پاسخ وی به مقایسه حق الوکاله درج شده در قرارداد و حق الوکاله اخذ شده از موکل بپردازد.
اگر قصد دارید در رابطه با میزان مالیات وکلا و نحوه محاسبه مالیات وکلا اطلاعاتی به دست بیاورید، به مجله رسانه اینترنتی مالیات مدیا مراجعه فرمایید و سایر مقالات در این مورد را مطالعه کنید. همچنین در صورت تمایل می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درخواست اخذ مشاوره مالیاتی بدهید تا کارشناسان در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ دهند.
نتیجه گیری
همانطور که مطالعه کردید، به دلیل فرار مالیاتی و تخطی از قوانین برخی از وکلا، زین پس پرداخت مالیاتی این افراد توسط سامانه محاسبه مالیاتی ثنا محاسبه شده و در صورت مغایرت با مبلغ پرداختی، افراد با توجه به میزان فرار مالیاتی خود در سه گروه سبز، زرد و قرمز رتبه‌بندی شده و جریمه متناسب با اعمال خود را باید پرداخت کنند.
بعضی از مسائل و اختلافات در فرایند پرداخت مالیات توسط وکلا باعث رعایت نشدن انصاف و از بین رفتن حقوق بیت المال و حق خیلی از وکلای جوان می شود. به این ترتیب باید راه حل های حل این مشکلات را انجام داد و اقدام به انجام اصلاحاتی کرد تا هرگز حقوق موکل، وکیل و سایر آحاد جامعه ضایع نشوند و فرآیند سیستم مالیاتی کشور به خوبی هدایت شود.
اگر شما نیز برای امور مالیاتی خود نیاز به مشاوره با افراد متخصص و نخبه در زمینه‌های حقوقی دارید، گروه مشاوران مالیات مدیا بهترین گزینه در زمینه مشاوره مالیاتی مالیات وکلا می‌باشد. امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد.
