این نوشتار در خصوص بررسی قوانین مرتبط با حق تمبر به عنوان یکی از مالیات های مهم ذکر شده در قانون، مطالبی ارائه نموده است و مواد قانونی آن نیز اشاره شده است.
مطالبی در خصوص حق تمبر
در مالیات موارد متعددی وجود دارد و با توجه به این مالیات بر دو قسم مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم می باشد، حق تمبر یکی از زیر شاخه های آن ها محسوب شده و نوعی مالیات بر دارایی به شمار می رود.
البته می توان با توجه به تعریفی که حق تمبر دارد آن را هم زیر مجموعه ای از مالیات مستقیم و هم زیر مجموعه ای از مالیات های غیرمستقیم دانست.
میزان این نوع از مالیات به عنوان مالیات پرداختنی متنوع و متغیر است اما برای مواردی مقدار آن بر اساس قانون و مقررات تعیین شده ثابت بوده و برای برخی موارد به صورت درصدی و متغیر دریافت می شود.
به عنوان مثال بر اساس ماده ۴۴ مالیاتی در زمان چاپ هر برگ چک از طرف بانک ها مبلغ ۲۰۰ ریال حق تمبر گرفته می شود و بر اساس ماده ۴۵ همین قانون، مبلغ نیم در هزار برای اخذ این مالیات، برات، سفته و موارد مشابه آن در نظر گرفته شده است.
البته این مورد نیم در هزار در قانون گذشته ۳ در هزار بوده که در قوانین جدید به این صورت تغییر یافته است. در این خصوص و جهت آشنایی بیشتر با موضوع فوق، در ادامه با هم مطالبی را مرور خواهیم کرد.
برای آشنایی با مالیات بر ارزش افزوده، به مجله مالیات مدیا مراجعه فرمایید.
دریافت مالیات با استفاده از حق تمبر
بر اساس ماده ۴۶ قانون مالیاتی دریافت مالیات از طریق حق تمبر به این صورت بیان شده است :
از کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر و یا معامله و مورد استفاده قرار می گیرد (به استثنای اوراق مذکور در موارد ۴۴ و ۴۵ این قانون) و اسناد کاشف از حقوق مالکیت نسبت به مال التجاره از قبیل بارنامه دریایی و هوایی و همچنین اوراق بیمه مال التجاره پنج هزار (۵۰۰۰) ریال و بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری یک هزار ریال حق تمبر دریافت خواهد شد.
این ماده با ۱۱ تبصره اخذ این نوع از مالیات را برای اشخاص مختلف در نظر گرفته که از جمله آن ها می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- دریافت به میزان ۱۰۰۰۰ ریال بابت صدور کارت معافیت سربازی.
- دریافت به میزان ۵۰۰۰۰ ریال از هر گواهینامه بین المللی.
- دریافت به میزان ۲۰۰۰۰۰ ریال از هر پلاک ترانزیت خودرو و هر نوع شماره گذاری وسیله نقلیه موقت.
- دریافت به میزان ۱۰۰۰ ریال برای صدور گواهینامه رانندگی.
- دریافت به میزان ۱۰۰۰ ریال برای صدور گواهینامه تحصیلی و کارنامه تحصیلی.
- دریافت به میزان ۱۰۰۰۰ ریال برای صدور دانشنامه دانشگاهی.
- دریافت به میزان ۲۰۰۰۰ ریال برای صدور گواهی خارجی ارزش تحصیلی.
- دریافت به میزان ۵۰۰۰۰ ریال برای صدور گواهی خارجی فنی و حرفه ای و دانشگاهی.
- دریافت به میزان ۲۰۰۰۰ ریال برای پروانه مامایی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی.
- دریافت به میزان ۱۰۰۰۰۰ ریال برای پروانه گروه پزشکی و دامپزشکی.
- دریافت به میزان ۱۰۰۰۰۰ ریال برای جواز تاسیس و کارت شناسایی واحدهای تولیدی و صنعتی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و پروانه های کسب و کار.
- دریافت به میزان ۵۰۰۰۰ ریال جهت تمدید یا تجدید پروانه های بند قبل.
همچنین علاوه بر مطالب ذکر شده باید اشاره نمود که بر اساس ماده ۴۷ همین قانون، قرارداد ها و اسناد دیگر که فی مابین بانک و مشتری در خارج از دفاتر اسناد رسمی ثبت می گردد، مشمول حق تمبر ۱۰۰۰۰ ریالی خواهند بود.
به عنوان مثال قرارداد های وام که در بانک ها به طور کلی و در زمان های متعدد در طول سال انجام می شوند، مشمول پرداخت این مالیات می باشند.
همچنین انواع قرارداد های سپرده گذاری، وکالتنامه های بانکی، ضمانت نامه های بانکی و بسیاری موارد مشابه دیگر که مشمول این قانون می شوند نیز باید این نوع از مالیات را پرداخت نمایند.
برای مطالعه مقالات سرمایه گذاری، بر روی این لینک کلیک نمایید.
موارد مصرح اخذ حق تمبر در ماده ۴۸ قانون مالیات های مستقیم
ماده ۴۸ این قانون نیز در خصوص اخذ و پرداخت حق تمبر بیان می دارد که سهام و سهم الشرکه کلیه شرکت های ایرانی موضوع قانون تجارت به غیر از شرکت های تعاونی با شرایطی که در قانون تجارت ذکر شده است مشمول این نوع از مالیات بوده و میزان این مالیات برابر نیم در هزار خواهد بود.
البته سابقا این مقدار دو در هزار بوده که در طول زمان به این مقدار تغییر یافته است. از سوی دیگر شرکت های پذیرفته شده و ثبت شده در سازمان بورس اوراق بهادار با عنایت به قانون رفع موانع تولید و ارتقای نظام مالی کشور از پرداخت این گونه مالیات معاف خواهند بود.
این موضوع به عنوان پشتوانه ای برای تولید و حمایت از تولید کننده اجرایی شده است. به همین میزان سازمان بورس نیز مکانی برای جلب و جذب شرکت های بیشتری برای حضور و رقابت شده است.
البته شرکت هایی که سرمایه آن ها به دلایل متعدد کاهش یافته است تا زمانی که به سرمایه اول باز نگشته و تا میزانی که حق تمبر آن ها پرداخت شده است، مشمول پرداخت این مالیات به صورت مجدد نخواهند بود.
نکات پایانی
بر روی اسناد مشمول حق تمبر باید آن ها بر روی اسناد الصاق و ابطال شود و این موضوع زمانی اهمیت دارد که در ایران صادر شده باشند. مسئول چاپ سفته، برات و بارنامه و اوراق دیگر مشمول حق تمبر، وزارت امور اقتصادی و دارایی است. این وزارتخانه موظف است تا این موارد را در دسترس عموم قرار دهد.
از سوی دیگر این وزارتخانه می تواند در عوض الصاق و ابطال آن، با صدور قبض اعمال مالیات نماید. همچنین تمام کسانی که از پرداخت این گونه مالیات (حق تمبر) فرار نماید و آن را پرداخت نکنند، معادل دو برابر آن جریمه خواهند شد.
در پایان این بخش اشاره می شود که طبق مواد قانونی اشاره شده در ذیل، موارد مشخص شده از پرداخت این مالیات معاف هستند.
- ماده ۴۸ قانون مالیات های مستقیم : شرکت های تعاونی.
- ماده ۱۳ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری : تمام اشخاص حقیقی و حقوقی فعال اقتصادی در این مناطق به مدت پانزده سال از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز.
- ماده ۲۷ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور : شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار.
- ماده ۱۱۱ قانون مالیات های مستقیم : تاسیس شرکت جدید با افزایش سرمایه شرکت موجود تا سقف مجموع سرمایه های ثبت شده.
جهت هرگونه اطلاعات بیشتر می توانید به سایت سازمان مالیاتی و یا سایت تخصصی مالیات مدیا مراجعه نمایید.
