در این نوشتار در خصوص نهادهای مالی مطالبی ارائه شده است. نهادهای مالی را در تقسیم بندی های مختلف مورد بررسی قرار داده و به تعریف نهاد مالی، شرکت تامین سرمایه و شرکت کارگزاری پرداخته شده است. همچنین کارکردهای هر یک از این نهادها و شرکتها به صورت اجمالی جهت آشنایی بیان گردیده است.
معرفی نهادهای مالی
برای ورود به بورس و مباحث مالی، باید تعاریف متعددی را بیاموزیم و با مفاهیم مالی و تعاریف این حوزه آشنا شویم. یکی از این مفاهیم، نهادهای مالی است. بنگاه هایی که کار آنها ارائه خدمات در حوزه مالی است. نهادهای مالی در حالت کلی به دو گروه تقسیم می شوند. برخی از آنها مانند بانک سپرده های سرمایه گذاران را در اختیار گرفته و در بازارهای پولی مورد استفاده قرار می دهند. اما برخی دیگر از در زمینه سهام و بیمه فعالیت نموده و از این طریق و یا تامین اعتبار به داد و ستد مالی می پردازند. هر دو گروه به عنوان نهاد مالی به جریان خدمات مالی و پولی در جامعه کمک می نمایند. البته شایان ذکر است که در کشور ما نهادهای اعتباری به مانند نهادهای حاضر در سطح دنیا فعال نیستند و کارکردهای متنوع این نهادهای اعتباری در کشور به صورت محدود مورد استفاده قرار می گیرد. باید اشاره نمود که این تقسیم بندی به شدت کلی است.
می توان نهادهای مالی را به صورت دیگری نیز تقسیم بندی کرد. در این تقسیم بندی به کارکرد نهادهای مالی در بورس توجه شده است. برخی از نهادهای مالی نوعی واسط بین سازمان بورس اوراق بهادار و سرمایه گذاران و مشتریان هستند. کارگزاری ها از این نوع موسسات مالی هستند. گروهی از نهادها و موسسات مالی به عنوان نماینده سرمایه گذاران در خرید و فروش سهام در بورس هستند و پس از انجام معاملات، سود حاصله را بین خود و سرمایه گذار تقسیم می کنند. در این میان سرمایه گذاران با اعتماد به این شرکتها، سرمایه خود را در اختیار آنها قرار داده تا از طریق آنها به سود بیشتری دست یابند. شرکتهای هلدینگ نمونه ای از این موسسات مالی هستند. اما شرکتهای دیگری نیز هستند که در حوزه مالی به صورت مستقیم وارد نشده و به صورت غیر مستقیم در حوزه مالی فعالیت دارند. مانند شرکتهای مشاوران مالی و سرمایه گذاری که در این گروه قرار می گیرند. شرکتها و موسسات مالی که همه را با نام نهادهای مالی می شناسند، بسیار متعدد و متنوع می باشند. در این میان می توان به انواع کارگزاری ها، شرکتهای سرمایه گذاری و هلدینگ ها، صندوق های سرمایه گذاری و سبدگردانی، شرکت های پردازش مالی و تحلیل، موسسات رتبه بندی و شرکتهای مشاوره و سرمایه گذاری اشاره نمود. تمامی این شرکتها در حوزه بازار سرمایه فعال هستند و در یکی از سه گروه فوق طبقه بندی می شوند. بانکها نیز در حال حاضر با ورود به بورس، یکی از این موسسات مالی خواهند بود.
شرکتهای تامین سرمایه چیست؟
می توان گفت که برای ایجاد ارتباط بین سازمان بورس و سرمایه گذاران، واسطی نیاز است تا اقدامات مالی مربوط را مدیریت نماید. کارگزاری ها در خصوص خرید و فروش و مشاوره به سرمایه گذاران اقدامات متعددی را انجام می دهند و با ایجاد راه های ارتباطی مختلف، راهنمای سرمایه گذاران در تهیه پرتفوی هستند اما نکته مهم آن است که برخی اقدامات دیگر نیز مورد نیاز مشتریان است.
مانند پذیره نویسی، بازارگردانی، سبدگردانی و موارد مشابه دیگر. در این خصوص برخی از شرکتها با اخذ مجوز از سازمان بورس اقدام به فعالیت های مختلف در حوزه واسطه گری مالی می پردازند و تمام اقدامات مرتبط با فعالیتهای کارگزاری مانند معامله گری و مشاوره، همچنین اقدامات دیگر مانند بازار گردانی و سبدگردانی، پذیره نویسی و موارد مشابه دیگر را انجام می دهند و بسیاری از افراد تمایل به همکاری با این موسسات و شرکتها می باشند که آنها را شرکتهای تامین سرمایه یا بانکهای سرمایه گذاری می نامند.
در خصوص تعریف جامع تر به قانون نظر می افکنیم. شرح این وظایف در بند ۱۸ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی آمده است:
- شرکت تامین سرمایه شرکتی است که به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه گذاران فعالیت می کند و می تواند فعالیتهای کارگزاری، معامله گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره نویسی و فعالیتهای مشابه را با اخذ مجوز از سازمان انجام دهد.
در حال حاضر ۹ شرکت تامین سرمایه در ایران مجوز فعالیت اخذ نموده اند که دو بانک مسکن و ملت در این گروه به چشم می خورند.
شرکت کارگزاری
شرکتهای مالی که به عنوان شخص حقوقی و از سوی مشتریان نماینده هستند تا به خرید و فروش در بازار سرمایه داشته باشند، کارگزاری نام دارند. بروکرها یا همان کارگزاری ها به عنوان یک واسط بین سازمان بورس و مشتریان فعالیت نموده و بر اساس قانون هیچ فرد حقیقی نمی تواند بدون ثبت نام در یکی از کارگزاری ها، اقدام به معامله در بازار بورس را داشته باشد. شرکتهای کارگزاری با تاسیس شعب مختلف در سراسر کشور به جذب مشتری می پردازند. شرکت کارگزاری به عنوان مشاوری است تا بتواند سرمایه گذار را با کسب سود بیشتر راضی نگهدارد. لذا یکی از فعالیت های کارگزاری در حوزه رصد بازار سرمایه به صورت لحظه ای بوده و اطلاعات به موقع و سریع را از طریق اپلیکیشن هایی که طراحی نموده است، در اختیار مشتریان قرار دهد.
در نتیجه نیاز است تا کارگزاری ها از افراد خبره ای بهره برند که توانایی تحلیل و پیش بینی وضعیت مالی در آینده را داشته باشند. هر چند که در بازار غیر شفاف و یا بورس های دولتی، عموما رانت اطلاعات و سیاست های دولتی باعث خواهد شد تا تحلیل ها به درستی عمل ننماید اما در بورس فقط تحلیل تکنیکال صورت نمی پذیرد. هر چند فقط با تحلیل تکنیکال نیز می توان برخی شرایط را پیش بینی کرد. افرادی که در کارگزاری فعالیت می نمایند باید به اصول تحلیل بنیادی مسلط باشند و با رصد متغیرهای موثر بر بازار بورس، تحلیل مطلوبی از آینده یک شرکت ترسیم نمایند. در این صورت است که شرکت کارگزاری می تواند مشتریان خود را حفظ نماید. در حال حاضر کارگزاری های متعددی در کشور وجود دارند که برخی از آنها مانند کارگزاری مفید و کارگزاری فارابی از جمله آنها می باشند. قدمت یک کارگزاری و تجربه کاری آن به همراه کادر مجرب باعث خواهد شد تا افراد به آن کارگزاری روی آورده و از خدمات آنها استفاده نمایند.
منابع
