مالیات یکی از مهم ترین ارکان جامعه برای پیشرفت و عدالت اجتماعی است. مالیات بر هر درآمد و دارایی که شخصی دارد، تعلق میگیرد.
البته قوانین خواصی نیز در این مورد حاکم است. قوانینی مانند معافیت های مالیاتی و غیره.
برای آشنایی بیشتر با این قوانین و اصطلاحات همراه مالیات مدیا باشید.
تعریف مالیات، انواع مالیات و ویژگی های یک نظام مالیاتی کارآمد
راه های تامین مالی دولت ها چیست؟ با این سوال وارد بحث خواهیم شد.
دولت ها از طرق مختلف منابع مالی کسب می نمایند و به واسطه آن امورات کشور را سر و سامان می دهند. یکی از این راه ها دریافت مالیات است.
از قدیم الایام این مقدار از سوی دولتها از مردم دریافت می شد که این هزینه به دلیل آن بود که دولت از مردم در مقابل بیگانه حمایت می نمود، امنیت ایجاد می کرد، برای آحاد جامعه انواع اسباب و علل رفاهی را ایجاد می کرد و بسیاری از این موارد و لذا مالیات بخش جدانشدنی از درآمدهای دولتها بوده است.
مالیات را می توان به عنوان یک هزینه اجباری برای افرادی دانست که بر اساس نظر دولت توان پرداخت را داشته که این توان پرداخت با توجه به شرایط حاکم بر جامعه و تورم ایجاد می شود و باید توجه داشت که هم بر شخص حقیقی و هم بر شخص حقوقی تعلق می گیرد و قابل پرداخت است.
هر ساله دولت توسط سازمان مالیاتی، با توجه به شرایط، مرزی را تعیین می نماید که افراد جامعه با توجه به درآمدهای سالانه خود، می توانند از این مرز که معافیت مالیاتی نام دارد، جهت پرداخت یا عدم پرداخت بخشی از آن اقدام نمایند.
افرادی که در طول سال، درآمد آنها از این مرز عبور ننماید به طور کامل شامل معافیت مالیاتی می شوند و سایرین نیز تا حد این مرز معاف بوده و از آن به بعد مشمول پرداخت مالیات خواهند بود.
این میزان به عنوان کمکی است که دولت به افراد آسیب پذیر جامعه نموده تا فشارهای مالی از این افراد برداشته شود.
با توجه به این موارد اگر افراد از پرداخت آن سر باز زنند، مطابق قانون مجازات خواهند شد.
مالیات نوعی ارتباط دهنده دولت با خانوارها و شرکتها است.
به این واسطه می توان نظام های مالیاتی را ایجاد نمود و بر اساس آن برای کشور برنامه ریزی کرد.
با دریافت این مقدار بسیاری از مشکلات پیش روی جامعه مرتفع خواهد شد اگر نحوه مصرف آن در جامعه مناسب و در راستای درست آن باشد.
شاید زمانی که به تاریخچه پرداخت مالیات نظر بی افکنیم، به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازخواهیم گشت.
انواع مالیات
در حالت کلی می توان مالیات را به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم بندی کرد.
بخش مستقیم شامل مقداری است که بر درآمد و دارایی تعلق می گیرد.
البته تقسیم بندی بسیاری از مواردی که بیان شده و یا در ادامه بیان خواهد شد، مربوط به ایران است و دریافت آن در کشورهای مختلف متفاوت بوده و افراد بر اساس قانون کشور خود به پرداخت آن موظف خواهند بود.
به یقین این امکان وجود دارد که در کشوری به یک موضوع مالیات تعلق گیرد که در کشور دیگر آن موضوع معاف از آن باشد.
مالیات بر درآمد همانطور که از نامش پیداست بر درآمد افراد اشاره دارد و تحصیل هر نوع درآمدی با توجه به قانون مشمول خواهد بود.
زیرا به واسطه شرایطی که حکومت برای فرد ایجاد کرده است، این درآمد برای او ایجاد شده است که در این میان سهم دولت و حکومت از طریق مالیات دریافت خواهد شد.
اما مالیات بر دارایی بر اساس دارایی و ثروت فرد محاسبه و دریافت خواهد شد که در برخی اوقات دریافت آن بنا به تدبیر برنامه ریزان از شدت نیز برخوردار است.
مثلا دریافت مالیات سنگین از خانه هایی که خالی است و بلا استفاده افتاده در زمانی که هزینه مسکن و اجاره بها به شدت زیاد می باشد از این موارد است.
در این خصوص باید گفت که دارایی افراد می تواند شامل تمام اموال، املاک، اشیاء تحت اختیار و بسیاری از موارد مشابه باشد که فرد مالک آنها بوده و طبق قانون حق تصرف بر آنها را دارد.
عموما مالیات بر دارایی شامل دو زیر مجموعه است که بر ارث و حق تمبر اشاره دارد.
البته باید اشاره نمود که مقداری از آن که بر دارایی تعلق می گیرد، در زمان حیات نیز بر اموال فرد تعلق می گیرد به اشکال مختلف از وی دریافت می شود که هر یک از این موارد مالیاتی نام مربوط به خود را خواهد داشت.
مقدار دیگر که بر ارث تعلق می گیرد در زمان تقسیم ارث و بعد از فوت فرد بر اموال و دارایی او جاری می شود.
البته دریافت این بخش طبق قانون شرایط دارد و حتی در برخی موارد از پرداخت معاف خواهد بود.
نوع دوم آن در خصوص حق تمبر است که در هنگام الصاق و ابطال تمبر بر انواع اسناد، این میزان دریافت می شود.
مالیات بر درآمد چیست؟
در خصوص این نوع همانطور که از نامش پیداست، دریافت مالیات از کسب منفعت فرد می باشد.
ممکن است فرد از طریق املاک خود دارایی کسب نماید. مثلا خانه خود را اجاره داده باشد.
یا به واسطه تولید مانند امور دامی و کشاورزی به سود رسیده باشد.
حتی به واسطه حقوق ماهانه کسب درآمد نموده یا از طریق کسب و کار در مشاغل مختلف آزاد و بازار به کسب درآمد موفق شده باشد.
از سوی دیگر بسیاری از خدمات جاری کشور توسط اشخاص حقوقی ارائه می شود.
در این راستا نیز افراد حقوقی کسب منفعت می نمایند و به تحصیل درآمد مشغول خواهند بود.
در کل هر نوع کسب درآمدی شامل مالیات بر درآمد است و طبق قانون نیاز است تا این میزان پرداخت گردد.
معافیت های مالیاتی
این موضوع به محدوده ای گفته می شود که بنا به تشخیص دولتها و حکومتها و بنا به شرایط موجود در جامعه و جهت کمک به شرایط رفاهی در جامعه تعیین می شود و تا سقف این محدوده پرداخت مالیات به صورت سالانه معاف است.
مثلا در سال ۱۳۹۹، معافیت مالیاتی حقوق کارمندان سالانه معادل ۳۶ میلیون تومان یعنی معادل ۳ میلیون تومان در ماه می باشد.
این به معنای آن است که حقوق دریافتی زیر این مبلغ از پرداخت مالیات به صورت صد در صد معاف است.
همچنین در محاسبه مالیات بر درآمد املاک، اجاره ملک پس از کسر ۲۵ درصد آن بابت هزینه ها و استهلاک، شامل خواهد بود.
با توجه به این تعاریف و نکات اشاره شده، یک نظام کارآمد مالیاتی زمانی محقق خواهد شد که پرداخت مالیات در حوزه های مختلف آن به درستی صورت پذیرد تا بتواند به واسطه دریافت انواع مالیات، دولت جهت تحقق اهداف خود، اقدامات مقتضی را برنامه ریزی نماید.
در این خصوص بیشتر صحبت خواهیم نمود.
منابع
